کانسار مس معدن بزرگ با میزبان آتشفشانی، نمونه‌ای از کانسارهای مس نوع مانتو، خاور شاهرود

Authors

  • احمد کاظمی مهرنیا دکترا، شرکت مهندسین مشاور پارسی کان کاو، تهران، ایران
  • ایرج رسا استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
  • سعید علیرضایی استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
  • لیلا صالحی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
Abstract:

کانسار مس معدن بزرگ در 130 کیلومتری خاور شاهرود و در محدوده معدنی عباس‌آباد قرار دارد. این محدوده، شامل کمربندی از سنگ‌های آتشفشانی- آذرآواری، همراه با میان‌لایه‌های رسوبی با راستای شمال خاور- جنوب باختر، در برگیرنده 8 کانسار مس است. سنگ‌های آتشفشانی این محدوده، به‌طور چیره شامل تراکی‌آندزیت، تراکی‌آندزیت- بازالت و تراکی‌بازالت به سن ائوسن است. این سنگ‌ها، ماهیت شوشونیتی تا پتاسیم بالا دارند و از دید جایگاه زمین‌ساختی در موقعیت کمان حاشیه فعال قاره‌ای جای می‌گیرند. سنگ‌ درونگیر این کانسار، سنگ‌های تراکی‌آندزیت با بافت پورفیریک تا مگاپورفیریک، گلومروپورفیریک و بادامکی است. بر پایه مشاهدات صحرایی، مطالعات میکروسکوپی، طیف‌سنجی رامان و XRD، دو نوع دگرسانی ناحیه‌ای و محلی در واحدهای آتشفشانی دیده می‌شود. دگرسانی پروپیلیتیک شاخص دگرسانی ناحیه‌ای است و در همه سنگ‌های آتشفشانی و آذرآواری دیده می‌شود. دگرسانی محلی، مرتبط با کانه‌زایی مس است و با دگرسانی‌های کلسیمی، سیلیسی، سریسیتی و کلریتی مشخص می‌شود. کانه‌زایی مس، ساده و چینه‌کران است. بافت کانسنگ، دانه پراکنده، داربستی و رگه- رگچه‌ای است و کانی‌سازی به‌صورت پر کردن فضاهای خالی و همین‌طور جانشینی صورت گرفته است. بر پایه مطالعات میکروسکوپی و داده‌های EPMA، کانی‌های گروه کالکوسیت شامل کالکوسیت، ژورلئیت، آنیلیت، دیژنیت و کوولیت هستند، کانه‌های اصلی این کانسار به شمار می‌آیند که با بورنیت و پیریت همراهی می‌شوند. کوولیت، مالاکیت، آزوریت، کریزوکولا و گوتیت، کانی‌های ثانویه و کوارتز، زئولیت، کلریت، اپیدوت، کلسیت و کالسدونی، کانی‌های غیرفلزی هستند. برای تشکیل این کانسار، دو مرحله گرمابی اولیه و مرحله غنی‌شدگی ثانویه- اکسایش پیشنهاد می‌شود. بر پایه مطالعات میانبارهای سیال، دمای همگن‌شدگی میان 90 تا 268 (با میانگین 176) درجه سانتی‎گراد است. دامنه تغییرات شوری میان 4/3 تا 22 (با میانگین 2/13) درصد وزنی نمک طعام به دست آده است. چگالی سیال میان 8/0 تا 1/1 است. ژرفای به دام افتادن میانبارهای سیال در این کانسار کمتر از 200 متر و فشار حاکم در طی تشکیل کانسنگ، کمتر از 50 بار بوده است. کانسار معدن بزرگ، بر پایه ویژگی‌های زمین‌شناسی، کانی‌شناسی، بافت و ساخت کانسنگ و داده‌های حاصل از میانبارهای سیال قابل مقایسه با کانسارهای مس نوع مانتو است که از برخی مجموعه‌های آتشفشانی مزوزوییک و سنوزوییک دنیا گزارش شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کانسار مس چینه کران (نوع مانتو) کال ابری در مجموعه آتشفشانی- رسوبی ائوسن شمال غربی بردسکن، شمال شرقی ایران

کانسار کال ابری بخشی از مجموعه آتشفشانی-رسوبی ائوسن جنوب زون سبزوار است که میزبان کانی­سازی­های متعدد مس چینه­کران می­باشد. زمین­شناسی محدوده شامل سنگ­های آتشفشانی با ترکیب آندزیتی- بازالتی، سنگ آهک و دایک­های میکروگابرویی ائوسن است. سنگ­های آذرین از نوع کالک آلکالن و متاآلومینوس بوده و در زون فرورانش تشکیل شده­اند. کانی‌سازی در داخل سنگ­های آتشفشانی و مرز آنها با سنگ آهک به شکل­های پراکنده، رگ...

full text

جنبه‌های کانی‌شناختی، زمین‌شیمیایی و زایشی کانی‌سازی کانسار مس آبگاره؛ نمونه‌ای از کانسارهای مس رگه‌ای

کانسار مس آبگاره در 140 کیلومتری جنوب‌غرب شاهرود و بخشی از مجموعه آتشفشانی-رسوبی نوار طرود-چاه‌شیرین است که در حاشیه شمالی پهنه ساختاری-رسوبی ایران مرکزی واقع شده است. محدوده کانسار از نظر سنگ‌شناسی شامل سنگ‌های آتشفشانی با ترکیب آندزیت، آندزیت بازالتی و بازالت و به مقدار کمتر آذرآواری (کریستال‌توف) به سن ائوسن میانی-بالایی می‌باشد که با انواع دگرسانی‌های آرژیلیتی، سریسیتی، سیلیسی، کربناتی، کلر...

full text

پتروژنز، ژئوشیمی و کانه‌زایی مس محدوده ساغری، جنوب شاهرود

کانسار مس ساغری در 120 کیلومتری جنوب غرب شاهرود، در بخش شرقی نوار آتشفشانی_نفوذی ترود_چاه‌شیرین قرار دارد. کانی‌سازی در منطقه ساغری درون واحدهای آتشفشانی و آذرآواری به سن ائوسن رخ داده است. سنگ‌های آتشفشانی یاد شده بر پایه مطالعات صحرایی، آزمایشگاهی و آنالیزهای ژئوشیمیایی قابل تفکیک به آندزیت، آندزیت بازالتی، بازالت، داسیت و رخنمون‌هایی از آذرآواری‌ها به صورت توف و آگلومرا هستند. ماهیت این سنگ‌...

full text

نسبت‌های ایزوتوپی هافنیم در بلورهای زیرکن توده‌های میزبان کانسارهای مس پورفیری ایران: رهیافتی بر خاستگاه کانسارهای مس پورفیری

در این بررسی ویژگی‌های ایزوتوپی Hf در بلورهای زیرکن از توده‌های کانه‌دار پورفیری کانسارهای سونگون در منطقه ارسباران و سرچشمه، میدوک، دره‌زار و بندر هنزا از پهنه کرمان بررسی شده‌اند. دامنه نسبت‌های ایزوتوپی Hf در این کانسارها همسان بوده و میزان میانگین eHf در بلورهای زیرکن توده‌های پورفیری سرچشمه، میدوک، دره‌زار، بندر هنزا و سونگون به‌ترتیب 2/8+، 3/9+، 2/9+، 10+ و 6/8+ است. میانگین سن‌های مدل دو...

full text

کانی‌شناسی، ساخت و بافت و الگوی تشکیل کانسار مس تیپ مانتو کهک در توالی آتشفشانی- رسوبی ائوسن، جنوب قم

کانسار مس کهک در توالی آتشفشانی- رسوبی ائوسن ناحیه قم و در کمان ماگمایی ارومیه- دختر واقع شده است. در این توالی، قدیمی‌ترین واحد سنگی کریستال توف است که بر روی آن واحدهای سنگی توف‌، آندزیت‌، ماسه‌سنگ‌، کنگلومرا و سنگ‌آهک قرار می‌گیرند. سنگ‌های میزبان ماده معدنی در این کانسار، آندزیت و توف است که در آن شکل هندسی ماده معدنی به‌شکل چینه‌کران می‌باشد. براساس مطالعات کانه‌نگاری، کانی‌ها شامل پیریت، ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 25  issue 98

pages  93- 104

publication date 2016-03-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023